بلاگ
قبرستان ارامنه مشهد
قبرستان ارامنه مشهد کجاست؟ شرایط ورود به این آرامستان چیست؟ چه قومیت‌هایی در این قبرستان دفن شده‌اند؟ آیا بازدید از این قبرستان برای عموم آزاد است؟ قبرستان ارامنه، یکی از دیدنی‌های خاص و متفاوت شهر مشهد است که بیشتر گردشگران در سفر به این شهر حتما زمانی را برای بازدید از آن اختصاص می‌دهند. قبرستان ارامنه در شهر مشهد یکی از معروف‌ترین آرامستان‌های کشور است و هم جنبه تاریخی و هم جنبه گردشگری دارد. در این مطلب از هتل سازی دریا قصد معرفی این جاذبه متفاوت را داریم تا اگر قصد سفر به مشهد را دارید با اطلاعاتی بیشتر برای بازدید از این جاذبه اقدام کنید.
همه چیز درباره قبرستان ارامنه مشهد
قبرستان ارامنه مشهد یا آرامگاه فراموش شده یکی از دیدنی‌های متفاوت در شهر مشهد است که بازدید از آن به غیر از جذابیت‌های گردشگری و جاذبه‌های تاریخی از نظر معنوی هم ارزش بالایی دارد. با ورود به گورستان ارامنه مشهد، سنگ‌های سفید با نماد و علامت صلیب توجه شما را جلب می‌کنند. سنگ‌ها و صلیب‌هایی که هر یک به یادبود یک شخص عزیز و از دنیا رفته قرار داده شده‌اند. همان‌طور که از نام این گورستان مشخص است، در این مکان هموطنان اقلیت مذهبی یعنی مسیحیان و ارمنی‌ها دفن می‌شوند. جالب است بدانید با توجه به قدمت این آرامستان هنوز هم بسیاری از ساکنین مشهد از وجود این آرامگاه بی‌خبر هستند و زمانی که از آن صحبت می‌شود، از جا و محل دقیق این قبرستان اطلاعی ندارند. این قبرستان با قدمتی حدود یک قرن، محل دفن مسیحیان و ارامنه‌ای است که روزگاری در مشهد یا طوس قدیم زندگی می‌کردند و بعد از پایان زندگی خود، یک سهم از این آرامستان محل زندگی آن‌ها شده است.
در روزگاران قدیم ارمنی‌های زیادی در استان خراسان زندگی می‌کردند که مانند تمام ادیان در زمان فوت آن‌ها آداب و رسوم خاصی اجرا می‌شد. امکان اجرای این آداب و رسوم در قبرستان‌های مربوط به مسلمانان وجود ندارد، به همین دلیل نیاز به جایی داشتند که امکان اجرای تمام آداب و رسوم، عقاید و فرهنگ خود را داشته باشند. به همین دلیل در محل کلیسای ارامنه، آرامگاهی ایجاد شد تا امکان دفن مسیحیان و ارمنی‌ها با تمام قوانین و آداب و رسوم مخصوص این دین وجود داشته باشد. این قبرستان هنوز هم محلی برای دفن ارمنی‌ها و مسیحیان است و علاوه بر این موضوع به عنوان یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری در شهر مشهد هم شناخته می‌شود. این جاذبه تاریخی مخصوص علاقه‌مندان به کنکاش در گذشته و تاریخ و محلی خوب برای آشنایی با گذشته ایران به خصوص در ناحیه شرقی است.
قبرستان ارامنه مشهد کجاست؟
گورستان ارامنه مشهد که با نام قبرستان مسیحیان مشهد هم شناخته می‌شود، یک جاذبه تاریخی با قدمتی بیش از 100 سال در این شهر مذهبی است. با توجه به اینکه مشهد یکی از شهرهای مذهبی و مهم برای مسلمانان سراسر دنیا است، شاید وجود محلی مخصوص مسیحیان در آن عجب باشد اما بد نیست بدانید که بیش از یک قرن است که این آرامستان به هموطنان عزیز ارمنی و مسیحی تعلق دارد و عزیزان فوت شده آن‌ها در این محل دفن می‌شوند. این قبرستان در خیابان حر عاملی و ابتدای تقاطع شهید کریم قرار دارد. دسترسی به این جاذبه تاریخی بسیار ساده است. پس از رسیدن به شهر مشهد، کافی است خود را به مرکز شهر یعنی احمدآباد برسانید و از میدان احمدآباد به سمت کلاهدوز و میدان ابوطالب حرکت کنید.
در سمت راست میدان ابوطالب بلوار حر عاملی قرار دارد و در ابتدای این بلوار می‌توانید به تقاطع حر عاملی با کریمی برسید. قبرستان قدیمی مشهد، متعلق به ارامنه در نبش چهارراه و در نزدیکی خیابان کریمی قرار دارد. برای دسترسی به این آرامستان چند انتخاب دارید. اولین راه، استفاده از تاکسی‌های خطی است که در تمام شهر مستقر هستند و به راحتی می‌توان با کمک آن‌ها به این قبرستان و دیدنی‌های اطراف آن دسترسی پیدا کرد. راه دیگر اما استفاده از تاکسی‌های اینترنتی است که در هر جای شهر باشید، به راحتی می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید. البته مسیر آرامگاه از نقاط مختلف شهر خط اتوبوس هم دارد که در صورت آشنایی با سرویس اتوبوس‌رانی مشهد، امکان استفاده از آن هم وجود دارد.
| کلیسای مسروپ مقدس کجاست؟ |
تاریخچه قبرستان ارامنه
قبرستان ارامنه مشهد یکی از قدیمی‌ترین جاذبه‌های تاریخی و گردشگری در این شهر است. این قبرستان قدمتی 100 ساله دارد و همین موضوع علاوه بر جاذبه‌ای گردشگری، آن را به اثری ارزشمند و تاریخی نیز تبدیل کرده است. همان‌طور که در ابتدا گفته شد، مشهد یکی از شهرهای کشور بود که بخش زیادی از ساکنین آن اقلیت‌های مذهبی مانند مسیحیان و ارمنی‌ها بودند. این افراد که در مشهد یا طوس قدیم زندگی می‌کردند، پس از مرگ در محل کلیسای قدیمی آن زمان که در ابتدا جایی خارج از مشهد و با فاصله زیاد از این شهر بود، دفن می‌شدند. با گذشت زمان و گسترش فضای شهر این قبرستان وارد فضای شهری شد، تا جایی که امروزه در یکی از بخش‌های مرکزی شهر قرار دارد.
قبرستان ارامنه اولیه بسیار وسیع‌تر از آرامستان در حال حاضر بود. امروزه اما بخش زیادی از این آرامستان طی پروژه‌های عمرانی شهرسازی و شهرداری خراب شده و وسعت آن بسیار کمتر از گذشته شده است. امروزه بخش زیادی از سنگ قبرهای این آرامستان به مکان دیگری منتقل شده‌اند و فضای باقی مانده وسعت گذشته را ندارد. با این حال هنوز هم شکوه و عظمت گذشته را می‌توان در این آرامستان مشاهده کرد. با توجه به قدمت این آرامستان، می‌توان آن را به عنوان یکی از قدیمی‌ترین و مهم‌ترین آثار تاریخی شهر مشهد معرفی کرد. هر چند با وجود قدمت نزدیک به صد سال، حتی بسیاری از شهروندان شهر مشهد هم از وجود چنین جاذبه ارزشمندی بی‌خبر هستند.
اشکال مختلف صلیب های قبرستان
اگر گورستان ارامنه را نزدیک دیده باشید یا قبرهای مسیحیان را در فیلم‌ها و مستندها مشاهده کرده باشید، احتمالا یکی از موضوعاتی که همان ابتدا توجه شما را به خود جلب می‌کند، صلیبی است که روی هر قبر وجود دارد. صلیب نماد دین مسیحیت است که اشاره‌ای به داستان به صلیب کشیده شدن حضرت مسیح دارد. به علاوه این نماد بیانگر تقسیم عالم به عناصر چهارگانه و بیانگر مجموع مفاهیم الهیات است، به همین دلیل نماد آن روی سنگ قبر و در آرامستان‌های مسیحی قرار می‌گیرد. صلیب نماد ثابت سنگ‌های قبر در ارامستان‌های مسیحی است و در همه دنیا از آن استفاده می‌شود.
یکی از موضوعات جالب در مورد قرار گرفتن این نماد روی سنگ قبرها در گورستان‌های مسیحی، تفاوت شکل صلیب و سنگ‌ها است. در گورستان ارامنه مشهد هم یکی از اولین مسائلی که به محض ورود نگاه شما را خیره می‌کند و چشم و ذهن شما را به خود درگیر می‌کند، تفاوت شکل سنگ‌ها و صلیب‌ها است. شاید برای شما عجیب باشد که چرا طرح سنگ‌ها و صلیب‌ها متفاوت هستند. علت این تفاوت شکل، تفاوت فرقه‌های مسیحیتی است که در این گورستان دفن شده‌اند. در این آرامستان افرادی از فرقه‌های مختلف مانند ارتودکس‌ها، کاتولیک، آشوری، ارامنه گریگور و دیگر فرقه‌ها دفن شده‌اند و تفاوت دین آن‌ها موجب شده که روی هر سنگ قبر، صلیبی با شکل متفاوت وجود داشته باشد.
صلیب‌های فرقه ارتدوکس دارای دو خط اضافه در شکل چلیپا هستند که یکی مورب در پایین و یکی صاف در بالای صلیب است. صلیب‌ها و چلیپای معمولی که بیشتر ما صلیب را با آن می‌شناسیم، مربوط به فرقه کاتولیک هستند. صلیب‌های ارمنی‌ها حالتی شبیه به طرح گل دارند و صلیب‌هایی که شبیه به نیم دایره هستند متعلق به فرق آشوری هستند. البته ثروت و شهرت افرادی که در این آرامستان دفن شده‌اند هم در شکل قبرها و صلیب‌ها تاثیرگذار هستند. برای مثال متفاوت‌ترین شکل این قبرستان متعلق به سنگ قبری شبیه به کتاب است که مربوط به نویسنده‌ای 25 ساله به نام سدا مستوفیان است.
اولین فرد مدفون شده در قبرستان ارامنه
نظرات زیادی در مورد اولین فرد دفن شده در قبرستان ارامنه مشهد وجود دارد. تا پیش از دفن در این آرامستان، ارامنه و مسیحیان در قبرستان روس‌های مشهد دفن می‌شدند که در یک بازه زمانی این موضوع ممنوع شد. در همان زمان بود که ارامنه تصمیم به خرید گورستانی مخصوص خود افتادند و قبرستان فعلی مسیحیان خریداری شد. گفته می‌شود اولین فرد ارمنی که در این قبرستان دفن شد، یک زن ارمنی در سال 1939 بود و بعد از آن این قبرستان به عنوان گورستان ارامنه مشهدی شناخته شد. آخرین فردی که در این قبرستان دفن شده است، فردی به نام شورا محرابیان در سال 1374 است.
| جاهای دیدنی مشهد را بشناسید! |
جنگ جهانی دوم و قبرستان ارامنه
ایران هم مانند دیگر کشورهای جهان، سالیان طولانی تحت تاثیر جنگ جهانی دوم بوده است و یکی از اثرات این جنگ هنوز هم در قبرستان ارامنه مشهد به جا مانده است. در زمان جنگ جهانی دوم تعدادی از لهستانی‌ها بعد از تبعید در اردوگاه‌های کار اجباری سیبری با کشتی به ایران آورده شدند. این اتفاق در سال 1942 بود و پروسه انتقال این افراد به ایران آنقدر سخت بود که به محض ورود به ایران دچار بیماری شدند. لهستانی‌های تبعیدی در مشهد ساکن شدند و در همین شهر از دنیا رفتند و پس از مرگ در گورستان ارامنه دفن شدند. جمعا 22 لهستانی در این قبرستان دفن شده‌اند.
شرایط ورود به قبرستان ارامنه
قبرستان قدیمی مشهد، متعلق به ارامنه و مسیحیان در کنار کلیسا ارامنه مشهد قرار دارد. موقعیت این قبرستان و مجاورت آن با کلیسا موجب شده که ورود به آن قوانین و شرایط به خصوصی داشته باشد. این بنا به ثبت آثار ملی رسیده است و یکی از جاذبه‌های تاریخی شهر مشهد است. تا همین چند سال پیش امکان ورود به این قبرستان برای عموم مردم وجود نداشت اما در سال‌های اخیر مجوز ورود به این محل به همه افراد داده می‌شود. البته ورود برای گردشگران و افرادی که با تور به مشهد سفر می‌کنند، ساده‌تر است، با این حال سایر گردشگران نیز می‌توانند به این قبرستان مراجعه کرده و از آن دیدن کنند. در صورتی که قصد بازدید از این جاذبه گردشگری را دارید، توصیه می‌کنیم که این کار را در روزهای دوشنبه تا جمعه و در ایامی به غیر روزهای انتهایی سال میلادی انجام دهید. روزهای شنبه و یکشنبه و ایام انتهای سال میلادی، بیشتر مسیحیان به این محل رفت و آمد دارند و بهتر است مزاحمتی برای آن‌ها نداشته باشید.
سخن پایانی
قبرستان ارامنه مشهد یک جاذبه گردشگری خاص و متفاوت است که علاقه‌مندان به تاریخ با بازدید از آن می‌توانند با جنبه دیگری از گردشگری آشنا شوند. این جاذبه گردشگری متفاوت محلی برای علاقه‌مندان به تاریخ است که حتی برای افراد غیر مسیحی هم جذابیت فراوانی دارد. در بازدید از قبرستان ارامنه علاوه بر آرامستان می‌توانید از کلیسای ارامنه هم دیدن کنید و با تاریخچه دین مسیحیت و سبک زندگی هموطنان ارمنی بیشتر و بهتر آشنا شوید. در این مطلب از هتل سازی دریا به معرفی این جاذبه گردشگری و تاریخی در شهر مشهد پرداختیم. جهت بازدید از این جاذبه باید به مشهد سفر کنید و یکی از بهترین راه‌ها برای سفر به مشهد، همراهی با تور مشهد است. شرکت هتل سازی دریا یکی یکی از بهترین برگزار کنندگان تورهای داخلی، به خصوص تور مشهد است که علاوه بر برگزاری بهترین تورهای مسافرتی، خدمات متعددی در زمینه ارائه کارت‌های تخفیف هتل در ایران و دیگر کشورها به مسافران ارائه می‌کند.