بلاگ
کاروانسرای خانات، بزرگترین کاروانسرای تهران
کاروانسرای خانات کجاست؟
کاروانسرای خانات یکی از کاروانسراهای قجری می باشد. این کاروانسرا در شهر تهران و در حوالی میدان شوش قرار دارد. این بنا بزرگترین کاروانسرای درون شهری تهران به حساب می آید. همراه با هتل سازی دریا به تماشای کاروانسرای خانات می نشینیم.
وجه تسمیه کاروانسرای خانات
این بنا به سرای روغنی ها نیز معروف است. در روزگاران گذشته از این محل برای خرید و فروش روغن استفاده می کردند. به همین دلیل به این نام معروف شد. اما دلیل نامگذاری آن به کاروانسرای خانات به این دلیل است که در گذشته به حجره، خان می گفتند، تعدد حجره های این کاروانسرا سبب گشت تا آن را به این نام بخوانند.
تاریخچه کاروانسرای خانات
قدمت دقیق کاروانسرای خانات مشخص نیست. اما از شواهد و ویژگی های بنا به نظر می آید که قدمت آن به دوران قاجار برمی گردد. آنچه که مسلم می باشد، این است که این کاروانسرا در نقشه های تهران که در سال 1270 کشیده شده، وجود داشته است.
در گذشته تاجران حجره های کاروانسرا را به صورت فصلی اجاره می کردند. کالاهای خود را در طبقات بالا نگهداری می کردند و در طبقه پایین به عرضه آنها می پرداختند. البته طبقات بالای حجره ها مخصوص استراحت تجار هم بوده است. تغییر شیوه های حمل و نقل باعث شد تا یک سری از کسب و کارها رونق خود را از دست دهند و کاروانسراها نیز کاربری سابق خود را نداشته باشند.
ورودی اصلی کاروانسرای خانات
کاروانسرای خانات در نزدیکی جاده برون شهری تهران و مسیر حضرت عبدالعظیم بنا گشته بود. احتمالا زمانی که ساخته شد خارج از حصار ناصری و بافت شهری تهران بوده است. اما بعدها گسترش شهر و تشکیل حصار جدید باعث شده تا این بنا وارد شهر تهران شود.
| بیشتر بخوانید: آشنایی با عمارت مسعودیه |
این بنا طی سالیان متمادی دچار آسیب های فراوانی شده است و بارها آن را مرمت کرده اند. در سال 1357 آتش سوزی ای در این مکان رخ داد که باعث شد درب های غربی و شرقی کاروانسرا به طور کامل مسدود شوند. پس از این حادثه کاروانسرا چندین بار تغییر کاربری داد و بارها از آن به عنوان انبار و بنگاه استفاده نمودند.
آخرین مرمت کاروانسرای خانات مربوط به سال 1388 می باشد. در نوروز سال 88 از این بنا برای برپایی جشن نوروز استفاده کردند و پس از آن چندین همایش و نمایشگاه در این مکان برگزار شد. در حال حاضر زیرزمین یکی از حجره ها را به یک سفره خانه سنتی تبدیل کرده اند. حجره های دیگر نیز متعلق به کسبه محل است که در آنها به فروش خشکبار، حبوبات و آجیل مشغول هستند.
سفره خانه سنتی کاروانسرای خانات
معماری کاروانسرای خانات
وسعت کاروانسرای خانات به ده هزار متر مربع می رسد. پلان مستطیل شکل بنا شباهت به پلان کاروانسراهای دیگر دارد. دور تا دور بنا را حجره ها تشکیل داده اند. در هر ضلع آن سیزده حجره وجود دارد. جمعا حجره های این کاروانسرا 54 عدد هستند. معماری بنا به شکل دو ایوانی می باشد. یک ایوان در سمت شرق قرار دارد و دیگری در سمت غرب بنا واقع شده است. ورودی اصلی آن ایوان سمت شرق می باشد که به بازار امین السلطان راه دارد.
مصالح به کار رفته در این کاروانسرا شامل سنگ، ملات گچ، آهک، گل و آجر می باشد. بنا با آجرکاری و گره سازی تزئین گشته است. درب اصلی کاروانسرا یکی از ویژگی های شاخص آن است که در همان نگاه اول، توجه ها را به سمت خود جلب می کند. این در از جنس چوب روسی ساخته شده است. ارتفاع آن به پنج متر می رسد و روی آن چهل گل میخ فلزی نصب کرده اند. دور تا دور در گزیده هایی از صحبت های امیرمومنان نقش بسته است. این نوشته ها در مورد آداب تجارت هستند.
در وسط حیاط این بنا یک آب انبار بزرگ وجود داشته که دور تا دور آن حجره هایی قرار داشت که افراد ساکن در آنها دباغ بوده اند که امروزه وجود ندارند. اما محدوده آب انبار و حجره های دباغی را به وسیله سنگ هایی مشخص کرده اند که حاشیه ای قرمز رنگ دارند.
حجره های کاروانسرای خانات
جاذبه های اطراف کاروانسرای خانات
شما می توانید پس از بازدید از این بنای تاریخی و صرف نهار یا یک چای به تماشای جاذبه های تاریخی دیگری که نزدیک به این کاروانسرا است، بروید.
یکی از نزدیک ترین جاذبه ها بازار امین السلطان است که به راحتی می توانید از ایوان شرقی کاروانسرا خود را به آنجا برسانید. این بازار ادامه بازار حضرتی است.
یکی دیگر از مکان های بسیار دیدنی که به این بنا نزدیک است، بازارچه عودلاجان می باشد. این بازارچه و محله تاریخی، دارای جاذبه های فراوانی است. خیلی از خانه های تاریخی و قدیمی زیبا در این محله قرار دارند. همچنین اولین بانک ایران در این محله واقع شده است.
شما می توانید با طی نمودن فاصله نسبتا کوتاهی خود را به بازار بزرگ تهران نیز برسانید. بازار تهران نیز یکی از جاذبه های تماشایی و جذاب این شهر می باشد. وجود مسجد شاه، کاروانسراهای داخل بازار همگی از لحاظ زیبایی و معماری بسیار تحسین برانگیز هستند.
کاخ گلستان در چند قدمی بازار بزرگ تهران قرار دارد. بازدید از این کاخ زیبا را از دست ندهید. کاخ گلستان یکی از زیباترین جلوه های معماری دوران قاجار در تهران می باشد.
اقامتگاه های نزدیک به کاروانسرای خانات
اگر قصد اقامت در نزدیکی این کاروانسرا را دارید، می توانید به هتل هایی مراجعه کنید که در فاصله بسیار کمی از این بنا قرار دارند. هتل بزرگ فردوسی تقریبا چهار کیلومتر از این بنا فاصله دارد. از دیگر هتل هایی که می توان به آنها اشاره کرد، هتل زیبا و هتل شهریار هستند که مسافت آنها هم حدود چهار کیلومتر می باشد. هتل مهر و هتل فیروزه در فاصله کمتری قرار گرفته اند و شما می توانید با پیمودن حدود سه کیلومتر خود را به این هتل ها برسانید.
| مطالب مرتبط: باغ موزه نگارستان کجاست؟ |
آدرس کاروانسرای خانات
برای رسیدن به این کاروانسرا باید به شمال میدان شوش بروید. میدان امین سلطان در جنوب چهار راه مولوی قرار دارد. به میدان امین سلطان که رسیدید، وارد خیابان صاحب جمع می شوید. کاروانسرا را در این خیابان خواهید دید. نزدیک ترین و راحت ترین وسیله برای رسیدن به این بنا، مترو می باشد. ایستگاه مولوی نزدیک ترین ایستگاه به کاروانسرا است.
نمایی زیبا ازکاروانسرای خانات