بلاگ
عمارت مسعودیه
عمارت مسعودیه کجاست؟
یکی از بناهای تاریخی دیدنی و جذاب تهران، عمارت مسعودیه می باشد. رخدادهایی تاریخی و معماری زیبای این عمارت و باغ اطرافش سبب اهمیت و ارزش این عمارت قاجاری گشته است. هتل سازی دریا در این مطلب شما را با زیبایی های عمارت مسعودیه بیشتر آشنا خواهد کرد.
تاریخچه عمارت مسعودیه
عمارت مسعودیه به دستور پسر ناصرالدین شاه قاجار، مسعود میرزا که به خود لقب ظل السلطان را داده بود، ساخته شده است. در واقع این بنا در قسمت بیرونی باغ نظامیه که یکی از بخش های باغ نگارستان به حساب می آمد، بنا گشت. امروزه خبری از اندرونی باغ نظامیه نیست و تنها بخش باقیمانده از آن، همین عمارت است.
این عمارت در طول نهضت مشروطه نقش بسیار مهمی پیدا کرده بود و از آنجا که به میدان بهارستان بسیار نزدیک بود، به یکی از مراکز و پایگاه های اصلی مشروطه خواهان تبدیل شده بود. اختلافات میان ظل السلطان و محمد علی شاه باعث شده بود تا ظل السلطان با مخالفان وی که مشروطه خواهان بودند، دست به یکی کنند و این عمارت را مقر اصلی فعالیت های خود قرار دهند.
یکی دیگر از حوادث تاریخی مهمی که در نزدیکی محل این عمارت اتفاق افتاد، منفجر کردن بمبی دست ساز در زیر کالسکه محمد علی شاه بود. همین اتفاق بهانه لازم برای محمدعلی شاه را که سخت مخالف مشروطه بود، فراهم کرد تا مجلس را به توپ ببندد و میدان بهارستان را غرق در خون کند. بعد از این اقدام نیز عمارت مسعودیه را به اضافه خانه ظهیرالدوله و دیگر پایگاه های مشروطه خواهان را به رگبار بست.
عمارت مسعودیه در روزگاران گذشته
سال ها بعد پسر ظل السلطان این عمارت را به دختر میرزا یوسف مستوفی الممالک صدراعظم، همدم السلطنه فروخت. اما رضاخان در سال 1343 و زمانی که فرمانده کل قوا و رئیس الوزرا بود، این عمارت را خریداری کرد و آن را به صنایع مستظرفه اهدا نمود. آنچه امروز از این عمارت باقی مانده است همان بخشی می باشد که رضاخان از همدم السلطنه خرید.
| بیشتر بخوانید: کاروانسرای خانات کجاست؟ |
جالب است بدانید که خیلی از بناهای فرهنگی کشورمان برای اولین بار در این عمارت بنیان گذاشته شده است. اولین موزه ملی و کتابخانه ایران در گوشه ای از همین عمارت بنا گشت. انجمن معارف در سال 1304 یکی از اتاق های این عمارت را برای پایه گذاری اولین کتابخانه ملی ایران انتخاب نمود. اشیایی که در موزه این عمارت وجود داشت در سال 1318 به موزه ملی انتقال یافت.
همانطور که گفته شد عمارت مسعودیه یکبار در زمان مشروطیت کاربرد نظامی پیدا کرد و پایگاه مشروطه خواهان گشت. اما یک بار دیگر مابین سال های 1342 و 1343 نیز چنین کاربردی پیدا کرد و تبدیل به دانشکده افسری شد.
اما دیری نپایید و در سال 1345 این مکان را به وزارت آموزش و پرورش که به تازگی از وزارت فرهنگ و هنر تفکیک شده بود، واگذار نمودند. این چنین بود که اولین وزارتخانه آموزش و پرورش در این عمارت بنیان گذاشته شد.
اما سرنوشت این عمارت باز تغییر کرد. پس از انقلاب اسلامی حق استفاده از این ساختمان قدیمی به سازمان میراث فرهنگی واگذار گشت.
معماری عمارت مسعودیه
این عمارت دارای مساحتی بالغ بر 4000 متر مربع می باشد. بخش های مختلف آن شامل اندرونی، بیرونی، عمارت دیوان خانه و عمارت سفره خانه، حیاط سید جوادی، عمارت و حیاط مشیرالدوله، حیاط خلوت و سر در های زیبا می باشد. معماری و طراحی این بنا را به عهده استاد شعبان معمارباشی گذاشته بودند و میرزا رضا قلی خانی که به سراج الملک معروف بود بر ساخت آن نظارت داشت.
تزئینات این عمارت بسیار شکیل و زیبا می باشند. کاشی کاری های بی نظیر هفت رنگ که مختص معماری قاجاری است، گچبری های بسیار زیبا همگی از تزئینات این بنا به حساب می آیند.
پس از اینکه از سردر اصلی باغ وارد شدید، به یک فضای هشتی ورود پیدا می کنید. هشتی در خانه های ایرانی یکی از عناصر پر اهمیت معماری به حساب می آید. پس از گذر از هشتی به حیاطی کوچک می رسید که در وسط آن حوضی مستطیل شکل قرار دارد. در چهار طرف حوض نیز باغچه کاری شده است. این حوض هوا را برای اتاق هایی که در چهار طرف حیاط ساخته شده اند، مطلوب تر و دلپذیرتر می سازد.
حیاط اول عمارت مسعودیه
در بخش جنوب شرقی حیاط کوچک یک راهروی باریک وجود دارد. این راهرو شما را به سمت حیاط دوم باغ هدایت می کند. این حیاط، حیاطی بزرگتر می باشد و در وسط آن حوضی دایره ای شکل قرار گرفته است. عمارت بزرگ و زیبایی در پشت حوض قرار دارد. عمارت دارای ستون های بلند، ارسی های رنگین و گچبری های ظریف و چشم نوازی است.
در بخش جنوبی همین حیاط و در انتهای حیاط عمارت دیگری دیده می شود. این عمارت از سطح زمین کمی فاصله دارد و دارای تراسی بسیار زیبا است که با ستون های بلندی آن را نگه داشته اند و با سقف چوبی تزیین گشته است.
بزرگترین حیاط عمارت مسعودیه
در قسمت شرقی این حیاط می توانید از میان طاق های آجری حیاطی دیگر را ببینید. این حیاط از دو حیاط دیگر زیباتر و بزرگ تر می باشد. زمین حیاط کاملا سنگفرش شده است. در وسط این حیاط نیز حوض دایره ای بزرگی قرار دارد. دور تا دور این حوض را گلدان های شمعدانی چیده اند. عمارت بسیار بزرگ و زیبایی در این حیاط بنا گشته است. معماری این بنا تلفیقی از معماری ایرانی و اروپایی می باشد. پنجره ها و ارسی ها کاملا به سبک معماری قدیم ایران هستند. اما ستون های بلند عمارت منقوش به طرح های اروپایی است. در بالای سر در عمارت دو فرشته کنده کاری شده اند که نشانی از معماری اروپایی است. فرشته ها لوحی بر دست دارند. روی لوح نوشته شده است توانا بود هر که دانا بود. این عمارت دارای هفت کتیبه می باشد که در بالای سردر کالسکه رو، سردر اصلی، عمارت ایوان و عمارت مشیریه قرار دارند. رو به روی در اصلی این عمارت و حوض آن راهی سنگ فرش کشیده شده است که به سمت سر در کالسکه خور باغ کشیده شده است.
این عمارت سالها است که در دست مرمت می باشد. اما هنوز هم مرمت آن به پایان نرسیده است. متاسفانه بی توجهی به بناهای تاریخی آنها رو به نابودی می کشاند.
کتیبه های عمارت مسعودیه
آدرس عمارت مسعودیه
این عمارت در خیابان اکباتان و نزدیک به میدان بهارستان قرار دارد. بهترین و ارزان ترین وسیله دسترسی به این عمارت باشکوه مترو می باشد. نزدیک ترین ایستگاه مترو به این مکان، ایستگاه ملت است. از این ایستگاه تا عمارت مسعودیه تنها چند قدم راه است.